Tien jaar. Zo lang is mijn eerste boek Smiley al uit. Tien! Sinds kort is er een derde druk en weet ik dat er meer dan 10.000 (om precies te zijn: meer dan 12.000) exemplaren zijn verkocht. Dat is veel. Van een fictiedebuut worden in Nederland gemiddeld 500 exemplaren verkocht. Dus dit klinkt als een succesverhaal. Maar dat is achteraf, en achteraf is het makkelijk praten.
Tien jaar geleden was ik nog een dertiger met puppyvet, zat mijn oudste nog op de kleuterschool (hij heeft deze maand eindexamen gedaan), dribbelde de jongste nog rond in een luier (hij gaat na de zomer naar de middelbare school) en wisten we nog niet dat we een pandemie en een oorlog in Europa op ons dak zouden krijgen, of dat Carice van Houten waterkanonnen zou trotseren op de A12. Ik wil maar zeggen: tien jaar is een lange tijd.
Smiley is een youngadultboek en in 2013 wisten lezers nog amper wat dat was: YA. Boekhandelaren twijfelden: moesten ze Smiley nu neerleggen bij true crime, bij fictie, of bij de kinderboeken? Als ze het al in de winkel wilden leggen, want het omslag vonden sommigen maar gruwelijk (een paar jaar later zou Disney de film Coco uitbrengen, liep al ras half carnavallend en Halloweenvierend Nederland rond in Día de los Muertos-make-up en hoorde ik die opmerking nooit meer).
📚 Recensenten wisten ook al niet in welk hokje ze dit boek moesten plaatsen. En dus kreeg ik amper recensies, en met moeite ⭐⭐ van een literatuurrecensent van een dagblad of van de VN Thrillergids. Gelukkig waren de lezersreacties van begin af aan wel overwegend positief. Goed verkopen deed Smiley die eerste jaren ook al niet: mijn optredens (ondanks mijn podiumvrees) bij Jinek, Spijkers Met Koppen, BNR, Knevel & Van den Brink, FunX en aandacht in Nieuwe Revu en Linda ten spijt.
Regelmatig slikte ik mijn trots in en mailde mijn uitgever maar weer eens om te vragen hoe het liep met de verkopen. Het teleurstellende antwoord was altijd: deze maand 5, 15, 50 exemplaren, hooguit.
Zoals elke auteur wist ik hoe snel de omloopsnelheid in de boekhandel is: als je boek niet meteen goed verkoopt en blijft verkopen, ben je met één keer knipperen alweer vervangen door de volgende lichting. Dat is frustrerend. Je hebt minimaal een jaar en vaker nog járen onbetaald aan je boek gewerkt, je zet rondom de lancering alles op alles om aandacht voor je kind te krijgen en zet daarvoor ieders moeder inclusief de achterneef van je verre tante uit Amsterdam in, en dan volgt slechts een adembenemende stilte.
Debuteren is, kortom, voor de meeste auteurs reden om je voorgoed onder een steen op te krullen.
⛰️ Maar toen meldde een jeugdauteur zich ziek en werd ik gevraagd in te vallen bij Stap op de Rode Loper! (een leesfeest voor het vmbo). Mijn naam was genoemd door een mediathecaris van een middelbare school in Groningen die had gemerkt dat mijn boek een hit was onder leerlingen. Vanaf dat moment begon de trage, maar gestage klim omhoog. Ik mocht elke editie van het vmbo-festival opnieuw komen vertellen over Smiley (inmiddels op culturele locaties in vijf steden door heel Nederland) en ontmoette zo bijna honderd leerlingen en hun docenten per dag. Elke nieuwe lichting vmbo’ers bleek Smiley te willen lezen en ik ontving op sociale media steeds vaker foto’s en berichtjes van enthousiaste docenten (mijn favoriet: een stukgelezen exemplaar van Smiley dat met tape aan elkaar hangt).
Drie jaar geleden kwam daar een heel groot cadeau bij: Smiley werd geselecteerd – eerst voor de longlist, en toen voor de shortlist – van de Jonge Lijsters van Noordhoff. In één klap bereikte ik vele duizenden nieuwe lezers. Het zorgde voor hernieuwde aandacht en ook Lezen voor de Lijst nam Smiley (eindelijk) op. Op een avond nog niet zo lang geleden vond ik mezelf ineens terug in een Zoomcall met een producent en een regisseur in New York om te praten over de mogelijke Amerikaanse verfilming van Smiley (dat ging uiteindelijk niet door, maar het proces was al enerverend genoeg).
🌇 In april van dit jaar is mijn tweede youngadultboek Het penthouse verschenen in een compleet andere wereld dan die van tien jaar geleden. Mijn nieuwste boek is verschenen bij Blossom Books, een uitgeverij die vooral YA uitgeeft en die als missie heeft alle jongeren hun lievelingsboek te laten vinden. De meeste boekhandels hebben inmiddels een kast of tafel met YA-boeken. Bookfluencers op TikTok en Instagram bereiken grote aantallen jonge lezers. Niemand twijfelt meer over het hokje waarin mijn boek past en ik hoef dit keer niet heel veel meer te doen aan promotie dan mee te bewegen met de golf aan tags, reels, blogrecensies en stories over Het penthouse op social media.
Het mooie is: met de aandacht voor Het penthouse vinden nieuwe lezers ook opnieuw hun weg naar Smiley. Vandaar dus die derde druk.
Soms hebben dingen tijd nodig. Soms is stoïcijns doorgaan met datgene waarin je gelooft het beste dat je kunt doen. Als auteur. En als mens. Ook al duurt het soms lang.