Deadlines zijn heilig.
Het was nog net niet mijn eerste les op de School voor Journalistiek in Utrecht (die ging over de 5 w's en de h), maar het scheelde niet veel.
Ik kan geen ander vak bedenken waar een creatieve uiting zo onder tijdsdruk tot stand moet komen als in de journalistiek. En waar de consequenties zo groot zijn als het niet lukt: een lege plek van vijf kolommen in de krant, een minutenlang gat in het journaal, een cover die op het allerlaatste moment moet worden omgegooid en daardoor slecht verkoopt. Op zijn minst jaag je je collega's, eindredacteuren of chefs over de kling omdat jij je deadline niet haalt.
Alles en iedereen moet wijken voor die heilige deadline: vrienden, kinderen, familie, verjaardagen, vakanties, feestjes, doktersafspraken. En zeker in de nieuws- of opiniejournalistiek moet je er elk moment alles voor uit je handen kunnen laten vallen: zelden breken grote nieuwsgebeurtenissen op maandagochtend om 9 uur.
Ik heb vrienden en familie nooit duidelijk kunnen maken hoe dat is. Ze bleven me elke keer weer met grote ogen aankijken: moet je nú aan het werk? Echt?! Op zaterdagavond?
Toen ik stopte in de journalistiek bleef de deadline heilig. Ik kon niet meer anders, ik had die manier van werken verinnerlijkt – niet werken tot je je acht uur hebt gemaakt en dan uitklokken, maar net zolang doorbuffelen tot het werk af is. Ik was mijn eigen beul geworden.
Dus toen ik mijn eerste boek Smiley schreef, en daarvoor een deadline had afgesproken met de uitgever, werkte ik alsof de duivel me op de hielen zat. Een jaar lang, tot diep in de nacht (want overdag was er werk en waren er kleine kinderen). Ternauwernood haalde ik mijn eigen boekpresentatie: je kon me opvegen, maar ik had het gered.
En weet je wat de uitgever half-bewonderend, half-lachend zei in haar speech? 'Je bent de eerste auteur die zijn deadline heeft gehaald.' Ik lachte verward met het publiek mee. Was die deadline dan niet heilig?
In de hoofdredacteursbaan die ik kort daarop kreeg, duwde ik mezelf met dezelfde werkethiek richting een onherroepelijke burn-out.
Nu ik weer zelfstandig ben en niet meer in de journalistiek werk kan ik grotendeels mijn eigen deadlines bepalen. Maar wat denk je? Die deadlines blijken in mijn hoofd nog altijd heilig, ze zitten me weer op de hielen, ik mag er van mezelf alleen onderuit als ik half-dood in het ziekenhuis lig (en dan eigenlijk nog steeds niet). Of dat nu komt omdat ik denk dat de wereld vergaat als ik het niet haal, omdat ik mezelf niet wil teleurstellen, of dat ik aan de verwachtingen van anderen wil voldoen (verwachtingen die ik zelf heb gecreëerd), of omdat ik gewoon niet weet hoe het anders moet... een psycholoog mag het zeggen.
Ik had mezelf deze maand in de nesten gewerkt met twee grote, gelijktijdige deadlines. De eerste was die voor mijn nieuwe boek Het penthouse. De tweede voor mijn online schrijfcursus. Beide hadden, om goed te worden, meer tijd nodig. De planning, zoveel werd me langzaam wel duidelijk, was inmiddels volkomen onrealistisch. Of ik zou dag en nacht plus de weekenden door moeten werken (wat ik inmiddels ook aan het doen was – de beul was er nog). En dan nog was het de vraag of zowel boek als cursus daarmee beter zouden worden. En dus mailde ik mijn uitgever dat ik meer tijd nodig had. En mijn cursisten dat ik de lancering een maand zou uitstellen. Het kostte me alle moed die ik kon verzamelen.
En weet je wat er gebeurde?
Er was geen beul, geen guillotine, geen zweep. Niet eens teleurstelling of verwijt aan de andere kant. Het bleek allemaal gewoon te kunnen. Gebeurde wel vaker. Prima toch? Niemand was boos, niemand was verdrietig, de wereld draaide door en ik leefde nog.